Marcin Łobodziński
Các nhà sản xuất ô tô khuyên chúng ta nên dùng các vị trí cao của hộp số và đặc trưng của động cơ. Trong khi đó không phải lái xe nào cũng nghĩ như vậy. Nhiều lái xe cho rằng ở số cao thì động cơ sẽ chịu tải nặng, và chạy số thấp sẽ tốn ít nhiên liệu. Ta hãy xét xem điều này.
Nếu ta chia việc tiêu thụ nhiên liệu ra hai thành phần quan trọng nhất có ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiêu thụ nhiên liệu và việc người lái có thể tác động đến thì chúng thì đó là:
- Số vòng quay của động cơ (tức số ta chọn khi chạy xe và tốc độ xe)
- Sự chịu tải của động cơ (lực đạp vào chân ga)
Vì số vòng quay của động cơ ở một tốc độ nhất định phụ thuộc vào số xe đi, còn sức tải của dộng cơ phụ thuộc vào vị trí của chân ga. Vậy xe có thể đi lên dốc với tải nhỏ và xuống dốc với sức tải lớn hay không? Tất nhiên là có rồi. Mọi thứ phụ thuộc vào việc lái xe đạp chân ga ra sao. Ngược lại, anh ta không làm được gì nhiều nếu có ý định giữ tốc độ chạy xe, khi ấy nếu đường càng dốc hay xe càng nặng, gió càng mạnh hay vận tốc càng lớn thì sức tải phải càng lớn. Ngược lại, anh ta vẫn có thể chọn số khi chạy để giảm tải cho xe.
Một số người thích cho động cơ làm việc ở dải giữa của số vòng quay và giữ chạy số thấp. Một số người khác lại thích chạy số cao và với số vòng quay nhỏ. Nếu khi ta muốn tăng tốc mà số vòng quay đang nhỏ, thì trái với suy nghĩ của mọi người, khi đó động cơ lại chịu tải nặng, và chân ga phải đạp sâu hơn. Vậy nghệ thuật ở đây là phải giữ hai tham số trên sao cho xe chạy hiệu quả nhất. Không có gì khác, nó như ta tìm một tỷ lệ vàng giữa việc chịu tải của động cơ và số vòng quay của nó, bởi vì nếu cả hai thứ ấy càng cao thì mức tiêu thụ nhiên liệu là càng lớn.
Các kết quả thí nghiệm: số càng nhỏ thì tiêu thụ nhiên liệu càng nhiều
Ban biên tập trang autokult.pl đã làm các thí nghiệm chạy một đoạn đường với ba tốc độ khác nhau cho thấy các kết quả không thể tranh cãi được là – nếu số vòng quay càng lớn, tức chạy số càng thấp thì mức tiêu thụ nhiên liệu càng cao. Chênh lệch lớn đến mức mà có thể coi nó là rất quan trọng. Chúng tôi đã thí nghiệm trên xe Suzuki Baleno với đọng cơ chạy xăng 1,2 lít DualJet, cho chạy thử với ba tốc độ điển hình cho phép ở Ba Lan trên các đường nội địa là: 50, 70 i 90 km/h. Việc tiêu thụ nhiên liệu được kiểm tra lúc chạy số 3, 4 và 5, và không kiểm tra tiêu thụ nhiên liệu ở số 3 khi chạy với tốc độ 70 và 90 km/h, vì ở tốc độ đó việc chạy số 3 là vô nghĩa. Sau đây là kết quả:
Tốc độ 50 km/h:
Chạy số 3 (2200 vòng/phút) – tiêu thụ 3,9 l/100 km
Chạy số 4 (1700 vòng/phút) – tiêu thụ 3,2 l/100 km
Chạy số 5 (1300 vòng/phút) – tiêu thụ 2,8 l/100 km
Tốc độ 70 km/h:
Chạy số 4 (2300 vòng/phút) – tiêu thụ 3,9 l/100 km
Chạy số 5 (1900 vòng/phút) – tiêu thụ 3,6 l/100 km
Tốc độ 90 km/h:
Chạy số 4 (3000 vòng/phút) – tiêu thụ 4,6 l/100 km
Chạy số 5 (2400 vòng/phút) – tiêu thụ 4,2 l/100 km
Có thể rút ra kết luận sau: nếu như sai khác về tiêu thụ nhiên liệu giữa chạy số 4 và 5 ở tốc độ điển hình khi đi đường xa (70-90 km/h) là không nhiều, chỉ từ 8-9%, thì việc chạy số cao ở tốc độ cho phép trong thành phố (50 km/h) sẽ tiết kiệm rất nhiều, vì từ hơn chục đến gần 30% tùy thuộc vào thói quen chạy xe. Hiện vẫn có nhiều lái xe chạy số thấp trong thành phố nên khi đi qua các khu dân cư trên đường lại về số để chạy theo thói quen mà không biết rằng khi đó tiêu thụ nhiên liệu sẽ tăng.
Có các ngoại lệ
Các xe hiện đại hộp số tự động nhiều số khi trên cao tốc có lúc vào đến số 9. Đáng tiếc là ở các vị trí cực biên nó lại không hiệu quả trong mọi điều kiện. Ở tốc độ cho phép 140 km/h nhiều khi nó không vào số cao, còn ở tốc độ trên 160-180 km/h chúng lại không muốn vào do sức tải quá lớn. Do vậy, khi ta chuyển sang vào số bằng tay nó lại làm tăng mức tiêu thụ nhiên liệu.
Cũng có các tình huống ví dụ như đi đường núi, ta nên dùng số thấp ở các xe nặng có hộp số tự động bởi vì các hộp số tự động hiện đại có xu hướng giữ số vòng quay thấp mặc dù giá phải trả là động cơ chịu tải nặng, điều này ảnh hưởng đến tiêu thụ nhiên liệu. Không hiếm các trường hợp khi điều kiện đường xấu, các xe có hộp số nhiều số lại tiêu thụ ít hơn ví dụ như ở chế độ chạy thể thao.
Nguyễn Hữu Viêm
Nguồn: Na którym biegu samochód zużywa najmniej paliwa? [poradnik] (msn.com)
Bình luận